ANNE BABA TUTUMLARI

[CRUEL]

Anne
baba tutumu; anne ve babanın psikolojik eğilimleri doğrultusunda
gelişen, onların bilinç dışı gereksinimlerini yansıtan davranışlardır.



Anne baba tutumlarını etkileyen çeşitli faktörler vardır. Bunlar:



1-
Anne ve babanın kişilik özellikleri: Anne ve babanın ruh sağlıkları,
davranış biçimleri, kendilerinin yetiştirilme tarzları çocuğu etkiler.



2-
Anne ve babanın yaşı: Anne ve baba ergenlik çağında evlenmişlerse
olgunlaşmamışlığın getirdiği acemiliği yaşayıp çocuklarını ihmal
edebilirler ya da evliliklerinin yürümemesi nedeniyle çocuk sıkıntı
yaşayabilir.

Özellikle
ülkemizde çocuğa anne ve babanın ebeveynlerinin baktığı durumlarda,
çocuk anne-babayı neredeyse akranları gibi görüp onların ebeveynlerini
otorite olarak kabul eder. Dede ve nine de genel olarak torunlarını
koruyup taviz verdikleri için (bir dediğini iki etmeme, her isteğini
yerine getirme vb) anne-baba çocuk üzerinde etkili olamaz.



3- Anne ve babanın genel evlilik uyumu: Çocuk uyumlu, karşılıklı saygı ve anlayışla giden
bir evlilik içinde büyüyorsa anne ve babayı ortak otorite olarak görür,
olumlu bir şekilde her ikisiyle eş biçimde ikili etkileşim kurar. Böyle
sağlıklı ortamın oluşturulmaması sonucunda çocukta konversif bozukluk,
cinsel kimlik bozukluğu, anorexia nervozaya kadar gidebilen çeşitli
psikiyatrik bozukluklar görülebilir.



4-
Aile içinde ölüm ya da ayrılıklar (boşanma dışında): Aile içinde bir
ebeveynin kaybı sonucu diğer ebeveyn yasını normal bir şekilde
yaşayamaz ve yasa gömülüp kalırsa, farkında olmadan çocuğuna
taşıyamayacağı görevler yükleyebilir, rol atfedebilir ya da aşırı
derecede hoşgörülü davranabilir.



5- Planlanmış
/ planlanmamış çocuk olma: Planlanmamış çocuğu reddetme, istememe
tarzında tutumlar olduğunda, çocuğun benlik algısında çok derin
yaralanmalar olur ve çocuk kendisini değersiz, yetersiz hisseder.



6-
Çocuğun doğuştan getirdiği özellikler: Erkek çocuk beklentisi olan
ailelerde cinsiyet tutumlarda farklılık oluşturur. Çocuğun yapısal
özellikleri (örneğin uyku düzensizliği gibi) ebeveynleri etkileyebilir.
Çocuğun doğum sırası önemlidir. Çünkü genellikle ilk çocuk anne-babanın
acemiliğine gelir ya da anne-babanın tüm beklentilerini yatırdığı çocuk
olur. Ortanca çocuk rahat büyür. En son çocuk ailenin en küçüğü
konumunu koruyup, anne-baba tarafından bebek gibi yetiştirilir.



7-
Çocuğun anomali ya da hastalıkla doğuyor olması ya da sonradan kronik /
ölümcül bir hastalığa yakalanması: Anne-baba bir çocuk sahibi
olacaklarını öğrendikten sonra daha doğmadan çocuğa birçok özellik
atfeder. Çocuk anomalili doğduğu zaman anne-baba şok, korkma,
kabullenememe yaşar. Sonradan da bu duygulardan ötürü suçluluk
hissetmeye başlar ve çocuğa kendilerini adayabilir. Sağlıklı çocuk
ölümcül bir hastalığa yakalanırsa anne-baba o çocuğa çok ılımlı
davranıp diğer çocuklara haşin davranabilir, onlara karşı ilgisiz
olabilir. Bu da ailenin ruhsal dengesini bozar.



Anne ve baba; çocuk yetiştirirken uygun bir şekilde sevgi ve disiplinle çocuğa yaklaşmalıdır.



Eğer
aile çocuğa aşırı sevgi verirse çocuğa sınır konulmaz, derin hoşgörülü
olunup çocuğun her dediği yapılır.Aşırı sevginin disiplin yoksunluğu
ile bağlantılı olduğu görülür. Çocuk hiç ‘hayır’ denmeden büyütülür.
Böyle bir çocuk bebeksi, engellenme eşiği düşük, hayatın zorluklarına
karşı aşılanmamıştır ve evin sınırları dışına çıkınca ‘sudan çıkmış
balık’a döner.

Sevgi
yoksunluğu planlanmamış, evlilik dışı olup sonradan da kabul görmeyen
çocuklarda görülür. Bu çocuklar çok sık eleştirilir, çok sık ceza alır,
hep hatalı, hep problemli olarak görülür ve olumlu geri bildirim
almadan büyürler. Sevgi yoksunluğu aşırı disiplinle birlikte olabilir.

Sevgi ve disiplin yokluğunda çocuk suça daha çabuk yönelir.

Aşırı
sevgi ve aşırı disiplinle yetiştirilen çocuk kendisini en terbiyeli, en
çalışkan, en mükemmel olmak zorunda hisseder. Bu da performans
anksiyetesi, okul korkusu, ayrılık kaygısı şeklinde karşımıza çıkar.