gebelerde Toxoplazma Enfeksiyonu

[ebrar]

Toxoplazma gondii bir parazit olup; taşizoit, bradizoit ve
sporozoit adı verilen üç formda yaşamını sürdürebilmektedir. Parazit gebe
kadınlara çiğ veya iyi pişmemiş et ve kedi pisliğinin bulaştığı toprak ve sudan
bulaşabilmektedir.

Erişkinlerde enfeksiyon genellikle belirti vermemekte,
ancak parazitlerin kana karışması ile plasentada enfeksiyona yol açabilmekte ve
buradan da bebeğe bulaşabilmektedir. Bebekteki enfeksiyon başlangıçta bütün
organlara yayılmakta, daha sonra karın içi organlardan temizlenmekle birlikte,
sinir sisteminde yaşamına devam edebilmektedir.

Toxoplazmanın yaygınlığı
ülkeden ülkeye farklılıklar gösterebilmektedir. A.B.D.’de erişkin kadınların
%15’i daha önce enfeksiyonu geçirmekle birlikte, bu oran Fransa’da oldukça
yüksektir. Türkiye’de de bu oran oldukça yüksek görünmektedir. Bu nedenle
gebelerde bu enfeksiyonun daha önce geçirilip geçirilmediğinin araştırılması ve
geçirmemişse koruyucu önlemlerin alınması gerekir.

Annedeki enfeksiyon
genellikle hiçbir belirti vermemektedir. Bazı hastalarda yorgunluk, kaslarda
ağrılar ve lenf bezlerinde şişlik görülebilir. Hastanın bağışıklık sistemi
normalse enfeksiyon tamamen iyileşmekte, bağışıklık sisteminde sorun olan
hastalarda ise beyin iltihabına kadar giden ciddi sorunlara yol
açabilmektedir.

Karın içerisinde enfekte olan bebeklerin büyük bir
bölümünde doğumda hiçbir anormal bulguya rastlanmamaktadır. Bazı bebeklerde ise
düşük doğum ağırlığı, karaciğer ve dalakta büyüme, sarılık, anemi, sinir sistemi
bozuklukları, beyinde kireçlenmeler, beyinde su toplanması, kafatasının küçük
olması ve körlük görülebilmektedir. Bu beyin bulgularına bağlı olarak çocukta
havale görülebilmektedir. Ayrıca doğumda tamamen normal olmasına karşın bazı
bebeklerde daha sonra körlük görülebilmektedir.

Tanı

Öncellikle
bütün gebelerde toxoplazma taraması yapılarak daha önce enfeksiyonu geçirip
geçirmediğinin araştırılması gerekir. İgG ve İgM antikorları enfeksiyon
geçtikten sonra uzun süre pozitif kalabildiği için tanıda yanılmalara yol
açabilmektedir. Genel olarak İgG pozitifliği daha önce geçirilen enfeksiyonu
göstermekte, İgM antikorları aktif enfeksiyonu göstermektedir. Aktif enfeksiyon
tanısı İgG’den sonra İgM’nin pozitif olmasının gösterilmesi veya antikor İgG
titresinin 4 kat arttığının gösterilmesi ile konulabilir. Ancak enfeksiyon
geçmesine karşın, İgM 1 yıl gibi uzun bir pozitif olabilmekte ve bu tanıyı
zorlaştırabilmektedir. Tanıda karışıklığın azaltılması için İgG avidite testi
yapılabilir. İgG aviditesinin yüksek olması enfeksiyonun en az 3-5 ay önce
geliştiğibni göstermekte, aktif enfekyionu ekarte edebilmektedir. Amnion
sıvısında PCR denilen yöntemle bebekte enfeksiyon olup olmadığı gösterilebilir
ve gebeliğin 20. haftasından yüksek oranda parazit olması gebelik sonucunun
oldukça kötü olduğunu göstermektedir.

Tedavi

Anennin tedavi
edilmesi ile enfeksiyonun bebeğe geçişi azaltılabilir. Tedavide Spiramisin ve
Primetamin+sulfanamid kombinasyonları kullanılabilmektedir. Spiramisin anneyi
tedavi etmekle birlikte, enfeksiyonun bebeğe geçiş oranında önemli bir
değişikliğe yol açmamaktadır. Primetamin+sulfanamid kombinasyonu amnion sıvısın
parazit görülmeyen gebelerde kullanılabilmektedir. Bu kombinasyon enfeksiyonun
gebeye gçişini azaltması dışında bebekte enfeksiyonun şiddetinide azaltmaktadır.
Bazı çalışmalarda tıbbi tedavinin enfeksiyonun bebeğe geç,ş oranında bir
azalmaya yol açmadığı gösterilmiştir.

Önlemler

Etin iyi
pişirilmesi, çiğ et ellenirken eldiven kullanılması

Sebze ve meyvelerin
iyi yıkanması veya soyulması

Çiğ et, balık ve sebze-meyvelerin üzerinde
bulunduğu yüzeylerin iyi temizlenmesi

Kedi besleyenlerde mama değişimi
sırasında eldiven takılması

Evde kedi besleniyorsa kediye çiğ et
verilmemesi ve kedinin sokağa çıkarılmaması

[zeynep]