tokatın tarihi devamı

[abdullah]

Tokat Wikipedia Tokat Tarihi
Ayrıntılı Bilgiler



Tokat,uygarlıkların
merkezi olan Anadolu' da, zengin
doğal kaynakları, jeostratejik
konumu nedeni ile, beyliklerin,
devletlerin ve imparatorlukların
yaşama ve fetih alanı olmuştur.
Antik dönemde "Komana" adını
taşıyan ilde bilinen ilk
yerleşge


Hititler dönemine
aittir. Kalkolitik ve ilk tunç
çağlarının ardından kurulan eski
Hitit krallığı ve daha sonraki
Büyük Hitit İmparatorluğu
dönemine ait yerleşim alanları
Tokat'ın sulak vadilerine,
bereketli ovalarına
serpilmiştir. Görülmeye değer en
önemli merkezlerden biri Zile
İlçesinin Yalınyazı yakınındaki
Masat Höyük'tür. Büyük Hitit
İmparatorluğu'na bağlı
federasyonlarda bir be­ye ait
bir sarayda ve bu sarayın
yamaçlarında, kentin bulunduğu
höyükte arkeolojik kazılar
yapılmış, çivi yazılı tabletler,
tunç ve demir çağlara ait
çeşitli seramik eşyalar
bulunmuştur. Yüksek düzeyde
Hitit kültür ve sanatı yaşanan
diğer önemli merkezler; Erbaa
ilçesinde Horoztepe, J.G.C
Anderson'un "Verisa" ve
J.Garstang'ın "Zıppalanga"
dediği kutsal Hitit kenti Aktepe
(Bolus) Höyüğü, Zile Kalesi'nin
bulun­duğu "Anzilia" Höyüğü ile
höyük ve kale höyük gibi diğer
yerleşim alanları bulunmaktadır.
Buralarda arkeolojik kazılar
yapılmış, kalkolitik döneme ait
eserler bulunmuştur.



Ege göç kavimleriyle Batı
Anadolu'yu istila eden Frigler
Tokat yöresindeki Çekerek,
Tozanlı, Kelkit Çayı boylarında
kurulu Hitit kentlerini işgal
etmişlerdir. M.Ö. 8 ve 7. yy da
yüksek düzeyde bir uygarlık
kurmuşlardır. Maşat Höyük'te

Frigya
dönemine ait yapılar ve çeşitli
eşyalar bulunmuştur.



Karadeniz'den gelen Kimmer
akınına dayanamayan Frig
kavimlerinin yıkılmasıyla M.Ö.
6. yy'da önce Med, daha sonra da
Pers egemenliğine giren Tokat,
büyük Kapadokya Satraplığının
(Pers Eyalet Valiliği) içinde
kaldı.


Persler, Komana'daki
MA toplantısına karşı kendi
Zerdüşt dinlerini yaymak için
Zile'ye dört sütunlu bir Andidis
ateş tapınağı ve kırsal
alanlarda pek çok ateşgedeler
inşa ettiler. Tokat'ın ekonomik
ve stratejik önemini gözeten
Persler, başkentleri
Persopolis'ten Ege'de Lidya
Krallığının başkenti Şart
merkezine kadar uzanan Kral
Yolu'nu Tokat'tan geçirdiler.



M.Ö. 334 ve 332 de

Büyük
İskender'in hızlı ve
hırslı seferi ile Anadolu'daki
Pers egemenliği son bulmuş,


Helenistik çağ
başlamıştır. Bu dönem
başlangıcında Pers ve
Makedon­yalı soyluların
egemenlik çatışmaları sürüp
gitmiş, sonunda Pers kökenli
Mithritat önderliğinde Pontus
Devleti kurulmuştur. Giderek
güçlenen Pontus Kralları Niksar,
Turhal ve Zile'de Gazafilaklia
denen güçlü kaleler, Komana ve
Erbaa'da da tapınak, saray ve
villalar yapmışlardır. Karadeniz
kıyılarında güçlenen, zamanla
Anadolu'nun büyük bir bölümünü
egemenlik içine alan


Pontuslar, Anadolu'yu
istila eden Roma ordularına
karşı uzun yıllar süren amansız
direniş sürdürmüşlerse de M.Ö.
l. yy da

Roma
İmparatorluğuna yenik
düşmüşlerdir.



Pontus'un güçlü direnişim kırmak
için Roma, en güçlü
generallerini Küçük Asya'ya
gönderir. Amiral Triarius, Sulla,
V.Flaccus, Lucullus ve Pompeius
büyük mücadeleler verirler.
Nihayet M.Ö. 47 de

Julius
Caesar

Zile,
Tokat'ye gelir ve
Roma "ya başkaldıran Pontus
asıllı Basforos kralı 2.
Pharnake'nin orduları ile
Altıağaç mev­kiinde
karşılaşırlar. Her şey beş saat
içerisinde olup bitmiş, uzaktan
gelerek çok büyük zafer kazanan
Sezar "Veni, vidi, vici"
(Geldim, gördüm, yendim) diyerek
Roma'ya bildirmiştir.400 yıl
süren Roma egemenliği sırasında
Tokat ve yöresinde ticaret,
bayındırlık ve ulaşım gelişmiş,
kentler imar edilmiş, Komana,
Niksar, Zile ve Sulusaray'ın
önemi artmıştır. Tokat
Müzesi'nde Roma dönemine ait
birçok eser bulunmaktadır.
Niksar'ın Leylek Pınar, Ayvaz,
Harmancık, Çanakçı deresi ile
Kaleiçi'nde, Zile'nin ören
yerlerinde ve Sulusaray
ilçesinde Roma dönemine ait
birçok kalıntı bulunmuştur.



Roma döneminde imparatorluk 395
'te Doğu ve Batı olarak
bölündüğünde Tokat ,Doğu Bizans
sınırları içinde kaldı. Bu
dönemdeki en önemli gelişme,
Hristiyan-Bizans uygarlığının
Anadolu'da yayılması, yeni bir
kültür ve sanat başlatmış
olmasıdır. Ma ve Anaitis gibi
ta­pınakları olan Komana kenti
giderek önemini yitirdi.
Hristiyan halk Turhal
yakınlarındaki Dazimnodis ve
Tokat Kalesi'nin bulunduğu
Evdoksia'ya göç ettiler. 6-7-8.
yy Sasani ve Arap devletleri
Bizans'ın en önemli doğu soru­nu
oldu. Tokat ve yöresi zaman
zaman İstanbul'un fethine
girişen Arap akıncılarının eline
geçti. 10 ve 11. yy'da Türkmen
ve göç gazaları ile başlayan
Türk-Bizans teması Sultan

Alp
Arslan'ın 1071


Malazgirt Savaşı'ndan
sonra Bi­zans'ın geri
çekilmesine dönüştü.
Kutalmışoğlu Süleyman Şah ve
Gümüştekin Ahmet Gazi'nin
orduları Anadolu'nun büyük
bölümünü ele geçirerek bağımsız
beylikler kurdular.



Büyük Selçuklu İmparatoru Sultan
Melik Şah'ın komutanlarından
Gümüştekin Ahmet Gazi, 1071
Malazgirt Savaşından sonra
orduları ile Anadolu'ya geldi.
Önce Sivas'ı ve 1095 yılında da
Niksar'ı başkent yaptı. Daha
sonra Tokat, Zile, Turhal,
Zonusa'yı birliğine kattı.


Anadolu Selçuklu Devleti'nden
ayrı, bağımsız bir devlet kuran


Danişmendoğulları
daha sonra Kayseri ve Malatya'yı
da alarak güçlendiler. Güneye
inerek Antakya Bohemont
Prensliğine, Akdeniz'de de
Klikya krallığına son verdiler.
Anadolu'nun Türkleşmesinde
önemli başarılan olan Melik
Ahmet Gazi, Trabzon-Rum Krallığı
'na, Haçlı ordularına karşı
mücadele vermiş, kardeş Türk
devleti olan Anadolu
Selçukluları ile de zaman zaman
çatışmalara girmiştir.Danişmend
eserlerinin çoğu Niksar ve
Tokat'ta bulunmaktadır.
Danişmend oğullarının Tokat
yöresindeki egemenliği Selçuklu
Sultanı 2. Kılıçarslan'a kadar
sürmüştür.



12. yy ortalarına kadar süren
Selçuklu, Danişmend çekişmesine
son veren 2.Kılçarslan tüm
Danişmend birliğini kendine
katar ve 1186 yılında Türklerin
feodal devlet anlayışına uyarak
ülkesini 11 oğlu arasında
paylaştırır. Tokat, oğullarından
Rüknettin Süleyman'a düşer.
An­cak kardeşler arası
uyuşmazlıkların tehlikeli
boyutlara ulaştığını gören
Süleyman Şah, yeni­den devlet
bütünlüğünü sağlar. Anadolu
Selçuklu devletinin en önemli ve
güçlü zamanı Tokat'ta 6 yıl
emirlik yapan