PSİKOTERAPİNİN TANIMI

[CRUEL]

PSİKOTERAPİNİN TANIMI


Psikoterapi, çok
geniş anlamda, ruhsal yollarla yardım ve iyileştirme demektir. Bu
tanıma göre bütün eğindirim (telkin), inandırma (ikna), davranışı ve
kişiliği değiştirme yolları psiko­terapi teriminin kapsamına girebilir.
Hastayı rahatlatmak için yapılan bir dua, verilen bir muska, düzenlenen
bir ilkel tören de psikoterapi sayılabilir. Ancak, hekimlikte ve
ruhbilimde kul­lanılan anlamıyla psikoterapi deyince, çağdaş ruh
hekimliği ve ruhbilim bilgilerine dayanan, hasta ile karşılıklı ilişki
ve iletişi­mi kullanan bir takım uygulamalar anlaşılır. Çağdaş ruh
he­kimliğinde kullanılan yöntemlerin ve araçların tümü henüz bütün
açıklığı ile tanımlanmış ve her bilim çevresinde benim­senmiş sayılmaz.
Psikanaliz bile kimi bilimsel çevrelerde bir psikoterapi yön­temi
olarak yadsınabilmektedir. Örneğin İngiltere'de tanınmış psikolog
Eysenck ve izleyicileri, eski sosyalist ülkelerdeki ruh hekimleri ve
daha birçok hekimler Freud'un psikanaliz kura­mını benimsememişler,
yadsımışlardır. Ancak, burada genel görüş ayrılıkları söz konusudur.
Her bilimsel akımın tuttuğu bir yol, yeğlediği bir yöntem bulunabilir.
Bilimin gelişmesi için bu gereklidir. Görüş ve uygulama ayrılıklarından
yeni yeni gö­rüşler ve yöntemler ortaya çıkmakta, uygulamada daha bir
ger­çeklik ve esneklik kazanılmaktadır.
Freud'un kendisi psikanalitik kuramda bir çok değişiklikle­re gerek
görmüş, kuramını değiştirmiş, geliştirmişti. Freud'dan ayrılan birçok
tanınmış psikanalist psikanalitik kurama ve uy­gulamaya önemli katkıda
bulunmuşlardır. Örneğin Jung, Adler, Rank, Horney, Klein ve
izleyicileri, Sullivan, Erikson, Kohut ve daha bir çoklarını
sayabiliriz.
Son 20-25 yılda "özbenlik" ya da "kendilik" (self) psikolojisi
özellikle genç kuşaklar arasında giderek artan bir ilgi görmektedir. Bu
gibi akımları iyi anlayabilmek için Freud'un te­mel kavramlarını iyi
bilmek gerekir.
Psikoterapilerin sınıflandırılma­sı bize bütün psikoterapi türlerine
kuşbakışı bakmak olanağını vermektedir. Psikoterapi sınıflandırma­sını
yaparken hangi açıdan baktığımıza önem vermemiz gerekir. Örneğin
sağaltım durumunun biçimi ve yapısına göre bireysel psikoterapi
dediğimizde, ne tür bir kuramsal dizgeye (sisteme) göre uygulandığı
sorusu ortaya çıkmaktadır. Bu, destekleyici, bastırıcı bireysel
psikoterapi olabileceği gibi, derinliğine araştırıcı psikanalitik bir
sağaltım da olabilir. Grup psikoterapisinde de analitik ya da
destekleyici bir yol tutulabi­lir. Bu türlerden her birinin de ayrı
ayrı alt türleri olup bunları burada belirtmeye gerek görülmemiştir.
Birçok yayında özel teknik ve araçların birer psikoterapi türü
olarak sıralandığını görülür. Aslında kavramsal açıdan bu tür
sıralamalarda bir aksaklık vardır. Örneğin uyutum (hipnoz) bir
psikoterapi türü değil, değişik psikoterapi tür­lerinde
kullanılabilecek bir tekniktir. Uyutum (hipnoz) destek­leyici,
bastırıcı, derinliğine araştırıcı amaçlar için kullanılabilir. Bunun
gibi eğindirim (telkin), inandırma (ikna), güvence ver­me
(reassurance), güdümsüz görüşme yöntemi (nondirective technique) vb
birer psikoterapi türü olmayıp, ancak araç ve yöntemlerdir. Psikotrapi
türlerinin özetlendiiği bölümde görüldüğü gibi psikoterapide kullanılan
araçlar daha çok şu ya da bu tür için yeğlenebilir; fakat genellikle
her tür sağaltımda bu araçların herhangi biri, yeri ve sırası gelince
kullanılabilir. Örneğin, en koyu geleneksel bir psikanalizde bi­le
gerekince eğindirim, rehberlik, yol gösterme kullanılabilece­ği gibi
destekleyici psikoterapide de bir düş yorumlaması yapı­labilir.
Prof. Dr. M. Orhan Özrütk’ün “Psikanaliz ve Psikoterapi” adlı kitabından uyarlanmıştır.